W piątek, 21 stycznia mieliśmy przyjemność gościć w progach Regionalnej Izby Pamięci wyjątkowego gościa – Panią Agnieszkę Dobkiewicz, dziennikarkę, autorkę książek „Mała Norymberga. Historie katów z Gross-Rosen” oraz „Dziewczyny z Gross-Rosen”. Spotkanie poprowadził Pan Andrzej Cichecki, prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Kąckiej.
![](http://www.smzk.katywroclawskie.com/wp-content/uploads/2022/01/DSC_8847-1024x684.jpg)
Pani Agnieszka opowiedziała nam poruszające historie obozowego piekła, o ciężkiej, katorżniczej pracy, o upodleniu, odczłowieczeniu, o ludziach, którzy to przetrwali i tych, którym się to nie udało. Historie, które nadal są nam bliskie i po piątkowym spotkaniu, z pewnością zostaną z nami na dłużej. Dyskutowaliśmy o tym, co takiego tkwi w człowieku, że jest zdolny do zadawania niewyobrażalnej krzywdy drugiemu człowiekowi.
![](http://www.smzk.katywroclawskie.com/wp-content/uploads/2022/01/DSC_8934-1024x684.jpg)
Jednym z poruszanych tematów były także marsze śmierci, w szczególności ten, jaki odbyli więźniowie niemieckiego obozu AL Fünfteichen do obozu macierzystego Groß-Rosen w styczniu 1945 r. Siarczyste mrozy, ogólne wycieńczenie organizmu, brak pożywienia, bestialskie traktowanie przez esesmanów spowodowało, że wielu więźniom nie udało się dotrzeć do Gross-Rosen. Wielu z nich zmarło, wielu zostało rozstrzelanych, wielu żywcem zakopanych również na terenie naszej gminy.
![](http://www.smzk.katywroclawskie.com/wp-content/uploads/2022/01/DSC_8864-1024x684.jpg)
Pan Stanisław Cały, członek Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Kąckiej od lat zajmuje się tematem marszów śmierci na terenie Dolnego Śląska, wspomina o tym, że po latach dokonano ekshumacji mogił rozproszonych na trasie marszów śmierci, a szczątki zostały przeniesione na lokalne cmentarze. Poniżej artykuł Pana Stanisława:
Na cmentarzu w Tyńcu Małym znajduje się obecnie symboliczna mogiła z brzozowym krzyżem. Na nagrobku możemy przeczytać: „Pamięci 51 więźniów Marszu Śmierci. Miłoszyce-Gross Rosen pomordowanych 24 I 1945 roku przez niemieckich faszystów. Mogiła zbiorowa w Tyńcu Małym”. Również w Kątach Wrocławskich, na cmentarzu żołnierzy radzieckich, znajdują się mogiły ekshumowanych szczątków poległych więźniów w marszu do Gross-Rosen. Przed kilku laty członkowie SMZK, dzięki długotrwałym staraniom ówczesnego prezesa Jerzego Grendy i przy wsparciu władz gminnych, wykonali przebudowę zniszczonych nagrobków.
![](http://www.smzk.katywroclawskie.com/wp-content/uploads/2022/01/IMG_7939-1024x768.jpg)
Dziękujemy, że mogliśmy uczestniczyć w tej lekcji historii. To ważne, żeby w szczególności młodzi ludzie, dla których te czasy są już odległe, pamiętali o tych tragicznych wydarzeniach. Dziękujemy również Pani Agnieszce za wartościowe spotkanie i uczestnikom spotkania za dyskusję.
![](http://www.smzk.katywroclawskie.com/wp-content/uploads/2022/01/DSC_8906-1024x684.jpg)
Spotkanie odbyło się dzięki zaangażowaniu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Kąckiej, Gminnej Biblioteki Publicznej i Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Kątach Wrocławskich.