SKAŁKA

Wieś Skałka, położona ok. 20 km od Wrocławia i 9 od Kątów Wrocławskich, po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumentach już w roku 1250. Początkowo podlegała klasztorowi augustianów z Wrocławia, w latach 1488-1622 w posiadaniu rodziny von Geresleben. Około połowy XVIII wieku dobra we wsi należały do Ernesta von Sterberga. W 1786 r. Skałka zostaje sprzedana grafom von Posadowsky. Od roku 1830 majątek należał do rodziny Eisfeld, najpierw zarządzał nim Karol Fryderyk, później  Jan Karol. Pierwsza wzmianka o fundacji dziedzicznej Eisfeldt-Herman, obejmującej Skałkę i Romnów, pojawiła się w 1905 r. Do 1945 r. obie wioski  są w rękach Hansa Jesdinsky’ego, funkcjonuje wtedy gospoda, szkoła katolicka oraz młyn. Od 1945 r. wieś pod nazwą Siołków została bezprawnie zajęta przez Armię Czerwoną i Wojsko Polskie, przeznaczono ją na osadnictwo wojskowe.

Charakterystyczny element wsi stanowią zabudowania młyna nad rzeką Bystrzycą. Pierwotnie był to młyn wodny, na przełomie XIX i XX wieku przebudowany na elektryczny, funkcjonował do lat 80-tych.

Najważniejszym zabytkiem jest kościół p.w. Św. Marii Magdaleny, położony pośrodku wsi na niewielkim wzniesieniu, na czworobocznym cmentarzu otoczonym murem, ma charakter gotycko- barokowy.  Został wymurowany z cegły.

Wzmiankowany już w 1426 r., a w 1488 r. przesklepiony dzięki braciom von Geresleben. W czasach reformacji został przejęty przez protestantów. W roku 1611 wyremontowano sklepienie, dobudowano kruchtę południową oraz nową ambonę.

Od 1654 r. kościół ponownie stał się katolicki. W 1696 r. Karolina von Sternberg ufundowała prawdopodobnie lożę kolatorską, a Maria Józefina Teresa von Glaubitz nową ambonę.

W latach 1717-1720 Sternbergowie ufundowali nowe wyposażenie świątyni, a w 1746 r. kościół został rozbudowany, powstała wieża, powiększono okna, zmieniono podziały na elewacji, nad oknami prezbiterium namalowano herby i nazwiska dotychczasowych donatorów. Kościół był wielokrotnie remontowany, począwszy od 1833, kiedy to naprawiono sklepienia, wymieniono pokrycie dachu, 1850 – odmalowano wnętrze, 1905 – odbudowano wieżę, zniszczoną podczas burzy, aż po 1945 r. – pobielono wtedy wnętrza i zamalowano napisy fundacyjne. Wyposażenie kościoła ma charakter regencyjno-rokokowy. Brama prowadząca na teren kościoła i zlikwidowanego cmentarza pochodzi z roku 1746 r. i ma charakter późnobarokowy. Kościół ucierpiał poważnie w 1945 r., kiedy wojsko radzieckie zamieniło go na stajnię dla bydła i koni, przez następne lata nie był użytkowany, a dopiero ostatnie remonty przywróciły jego świetność.

Charakterystycznym elementem wsi jest również pomnik św. Jana Nepomucena, prawdopodobna data jego powstania to rok 1730. Pomnik wykonany jest z piaskowca, figura stojącego na obłoku św. Nepomucena trzymającego krzyż. Inskrypcja wspomina fundatora- rycerza Antoniego Ernesta de Sternberg. W tylnej części znajduje się relief ku czci św. Antoniego Padewskiego, św. Donata i Franciszka Ksawerego, którzy mieli chronić ludność miejscową od nieszczęść. Figura Nepomucena ucierpiała w wyniku wypadku drogowego w latach 80-tych. Została odbudowana.

Pałac, który prawdopodobnie istniał w Skałce w XIX w., zlokalizowany był za tartakiem, na północny zachód od kościoła. Jak wynika z mapy topograficznej był to budynek trójskrzydłowy, posadowiony na skraju płaskowyżu, z trzech stron oblany był wodami ozdobnego stawu połączonego z dawnymi rozlewiskami rzeki. Obecnie nie istnieją żadne ślady tego obiektu.